سهام همچنان اصلاح میشود؟
1399/02/28
بازار سهام امروز وارد روز دوم سخت هفته میشود. آیا بورس امروز هم موج دیگری از فشارهای فروش را تجربه می کند. آیا از شدت صف های فروش کاسته میشود.
دنیای بورس | درحالی که بازارها در نخستین روز هفته هر کدام مسیر متفاوتی را دنبال کردند که امروز بازار سهام همچنان روز سختی را دنبال می کند. افزایش موج های فشار ناشی از جو روانی موجود در بازار و البته رفتارهای توده ای و هیجانی نشان از آن دارد که بازار امروز را هم با شرایط سختی پشت سر می گذارد. همسو با فشارهای فروش در بورس، بازارهای رقیب در شرایط متفاوتی با نوسان روبه بالایی در حال گرفتن تحرکات جدید هستند. البته از دید ناظران تحرکات شکل گرفته در بازارهای ارز و سکه و یا مسکن پایدار نخواهد بود و چه بسا با توجه به سیل عظیم نقدینگی و جریان پول در سهام با تاکید اراده سیاست گذار بر حمایت از سهام، همچنان خیل عظیم توجه ها به بورس است. با این وصف باید در انتظار ماند که آیا افت ادامه دار شاخص و عقب نشینی شاخص کل از یک میلون واحد ماندنی خواهد بود و این افت تا پایان هفته دوام مییابد یا جریان پول دوباره نقش تعیین کننده خواهد داشت.
عقب‌نشینی بورس از مدار میلیونی
دنیای اقتصاد در گزارش دیگری نوشت: پس از پرسه پنج روزه شاخص کل بورس تهران در محدوده یک میلیون واحدی، روز شنبه این نماگر با ثبت بیشترین افت روزانه از ۲۴ اسفندماه سال گذشته، ضمن عقبگرد ۳۰ کانالی، سطح یک میلیون واحد را ترک گفت. این نماگر روز شنبه در پی بیشترین افت مقداری خود بار دیگر ۶ رقمی شد. مدت‌هاست یکسونگری و تصور بورس همیشه سبز سبب شده تا تحلیل به کل فراموش شود و رفتارهای توده‌ای جای آن را بگیرد. وضعیتی که این بار در مسیر نزولی نمود پیدا کرد و فضای عمومی تالار سهام را احاطه کرد. البته محدودیت‌های ناظر و ضعف سامانه مرکزی معاملات در سفارش‌گیری و اختلال در مسیر ارتباطی بین خریداران و فروشندگان هم منجر به تشدید هیجانات و سنگین شدن صفوف عرضه شد تا مسیر نزولی سهام با سرعت بیشتری ادامه یابد.
عطا و لقای تازه‌واردها
واقعیت این است که به دنبال تداوم روند صعودی شاخص سهام که از سال گذشته آغاز شد، خیل عظیمی از مردم که پیش از این شناختی از ساختار حاکم بر بورس و ارزشیابی سهام نداشتند، با رشد انتشار اخبار بورس درخصوص سودهای نجومی این بازار، تصمیم گرفتند به جمع بورس‌بازان بپیوندند. افرادی که عمدتا با سرمایه‌های خرد خود، اقدام به دریافت کد معاملاتی کردند و به انگیزه کسب سودهای رویایی عازم تالار سهام شدند.
این وضعیت توام با دید کوتاه‌مدت معامله‌گران و انتظار تازه‌واردها برای بورس همیشه سبز سبب غلبه رفتار یکسونگر بر بازار سهام شده است. غلبه این یکسونگری سبب شده تا تحلیل به کل فراموش شود و هیجان جای آن را بگیرد. این بار تاثیر محدودیت‌های همیشگی بازار سهام به ویژه دامنه نوسان قیمت بر شدت هیجانات کاذب معامله‌گران افزود و صف‌های خرید روزهای گذشته را به صف فروش تبدیل کرد.
عادت غلط روزهای هیجانی بورس
موضوعی که در این روزها بیش از گذشته توجه فعالان بازار را به خود جلب می‌کند، رفتارهای گروهی چه در مسیر صعودی و چه در مسیر نزولی است. معامله‌گرانی که با هر تلنگری از صف خرید به صف فروش یا برعکس جابه‌جا میشوند. نگاهی به آمار معاملات روز گذشته حکایت از تشکیل صف فروش حدود ۶ هزار میلیارد تومانی در بیش از ۷۰ درصد از نماد فعال در بورس تهران داشت که از این میزان ۵۲۵ میلیارد تومان مازاد عرضه در نمادهای تازه‌وارد «شستا» شکل گرفت. موضوعی که به وضوح نشان از تشدید رفتارهای هیجانی دارد.
«شستا» هفته گذشته که پس از افشای اطلاعات بااهمیت بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شده بود، با سفارش‌های خرید و فروش در محدوده ۱۰۰ درصد بیش از قیمت قبل از توقف همراه شده بود که البته به دلیل حجم پایین مورد تایید ناظر قرار گرفت. همین نماد اما با ورود شاخص سهام به محدوده منفی با مازاد عرضه مواجه شده است. رفتارهایی که علاوه بر نبود سواد مالی، به محدودیت‌های فعلی حاکم بر بازار سهام بازمی‌گردد.
در گزارش «نخستین التهاب بورس ۹۹» نیز تاکید شد با رنگ باختن تحلیل، عنان فضا در هفته‌های اخیر به دست احساسات و عواطف سرمایه‌گذاران سپرده شده است. تا جایی‌که در موج صعودی با غلبه ترکیبی از طمع و خوش‌بینی زیاد، نقدینگی فزاینده‌ای به سمت بازار سهام روانه شد و حال در فضایی معکوس، ترس و واهمه از تداوم ریزش قیمت سهام، شرایط را به گونه‌ای دیگر رقم زده و صف‌های فروش را سنگین کرده است.
رفتار گروهی سرمایه‌گذاران چه در دوره‌های صعودی و چه در زمان افت بازارها، یکی از الگوهایی است که بیشتر در بازارهای نوظهور و در حال توسعه دیده میشود. در بورس تهران نیز وجود صف‌های قابل توجه خرید و فروش سهام، معکوس شدن روند آنها در روزهای معاملاتی بعد، تاثیرپذیری شدید از تحولات سیاسی و اقتصادی و همچنین خروج سریع آنها از بازار در هنگام کاهش شاخص بورس، شواهدی از بروز رفتار گروهی در بورس اوراق بهادار تهران است.
محدودیت نوسان قیمت یکی از مواردی است که نمونه‌ای از آن در بورس‌های جهانی دیده نمی‌شود. محدودیتی که علاوه بر تشدید هیجان بورس‌بازان چه در مسیر صعودی و چه نزولی، نقدشوندگی بازار را نیز مورد تهدید قرار داده است. این در حالی است که بازار سهام نیازمند افزایش عمق است تا اسیر رفتارهای توده‌ای نشود.
به‌صورت سنتی وقتی بازار سهام در دوره‌هایی وارد یک روند نزولی پرشتاب میشود، بازیگران حقوقی در سمت خرید سهام حضور پررنگ‌تری از خود نشان می‌دهند. هر چند دیروز خالص تغییر مالکیت سهام در مسیر حقیقی به حقوقی بود اما در مجموع این دسته از معامله‌گران نقش فعالی را در این روزها ایفا نمی‌کنند.
البته نمی‌توان به رفتار معامله‌گران حقوقی خرده گرفت چرا که طبیعتا این گروه از سهامداران نیز باید در مسیر منافع خود حرکت کنند اما این انتظار می‌رود که این روزها برای افزایش نقدشوندگی سهام شاهد حضور فعال‌تر حقوقی‌ها در جریان دادوستدها باشیم.
معضل پایدار هسته
ضعف هسته معاملاتی با افزایش تعداد معاملات سهام حال و روز به مراتب نامساعدتری نسبت به گذشته دارد و فغان فعالان بازار را بلند کرده است. در این شرایط هر سامانه‌ای قیمت مختص به خود را نشان می‌دهد و سهامداران را سرگردان کرده است. این ضعف سامانه معاملاتی، نقدشوندگی بازار سهام را نیز هدف قرار داده که در بلندمدت می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد. جالب اینکه مقام سیاست‌گذار راهی جز رفع موقت و ناقص مشکلات سامانه با تقسیم معاملات در سه بازه زمانی پیدا نکرده تا از بار سنگین حاکم بر دوش سامانه معاملاتی بکاهد.
ساعت عادی معاملات یعنی ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر سهامی که روند معمول خود را طی می‌کنند معامله میشوند. در فاز دوم نوبت به سهام تازه‌وارد و بعضا برخی نمادهای خاص بازار می‌رسد که مبادا به سبب افزایش میزان سفارش‌گیری، توان سامانه را تحلیل برند. از این رو دادوستد سهم‌های مذکور به بعد از ساعت رسمی بازار سهام یعنی ۱۲:۳۰ موکول شده و عموما تا ساعت ۱۳:۳۰ ادامه پیدا می‌کند.
فاز سوم به مثابه وقت اضافه به سهامی اختصاص پیدا می‌کند که از نظر ناظر بازار شرایط نرمالی ندارند. دیروز نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو پس از غیبت دو ماهه وارد فاز سوم بازار شد و به تنهایی مورد دادوستد قرار گرفت. «خودرو» دیروز در بازگشایی خود رشد ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد. از این رو معاملات سه‌پرده‌ای و ناهمزمانی معاملات کل بازار عملا بازار را چند شقه کرده است. به بیان دیگر، اختلاف زمانی انجام معاملات نقدشوندگی که مهم‌ترین مزیت بورس به‌شمار می‌رود را کاهش داده است.
خودنمایی حقوقی‌ها یا خروج حقیقی‌ها؟
دیروز همزمان با اصلاح حدود ۳ درصدی شاخص سهام، این سهامداران حقوقی بودند که در سمت خرید سهام فعال شدند و خالص تغییر مالکیت سهام به ارزش ۱۴۲ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. در میان ۳۸ صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقوقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی رقم خورد. به این ترتیب دیروز ۸۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد.
پس از آن نیز خودرویی‌ها شاهد خالص تغییر مالکیت ۶۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. پالایشی‌ها نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفتند و خالص خرید ۵۵ میلیارد تومانی را رقم زدند. در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت آهنگری تراکتورسازی ایران در اولویت خرید معامله‌گران عمده قرار گرفت.
دیروز ۳۲ میلیون سهم «خاهن» به ارزش ۶۸ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان در سمت حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. «شپنا» نیز دیروز مورد توجه بازیگران حقوقی بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از ۴۵ میلیون و ۳۵۰ هزار سهم به ارزش ۵۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد.
«خبهمن» نیز در این روز با خالص خرید حدود ۵۴ میلیارد تومانی به سمت حقوقی‌ها همراه شد. در آن‌سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه بیمه بورس تهران بودند که مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند. بیمه‌ای‌ها در این روز شاهد جابه‌جایی حدود ۶۰ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان نقدینگی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. همچنین دیروز در گروه سرمایه‌گذاری، ۵۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد. انبوه‌سازان نیز دیروز با خالص خرید ۳۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی معامله‌گران خرد بازار همراه شدند.
روز تغییر کانال در بازارها
دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: نخستین روز هفته، روز تغییر کانال بازارهای مختلف بود. در بازار سهام که به نام تالار حافظ شهره شده است، شاخص کل بورس از کانال یک میلیونی پایین رفت. برخی کارشناسان باور داشتند، تغییر کانال بورس به واسطه تعدیل هیجانات رخ داد و هر چقدر تلاطم بازار سهام کاهش پیدا کند، نقش تحلیل در انجام معاملات می‌تواند پررنگ‌تر شود. زمانی که شاخص کل بورس به‌طور مستمر افزایشی نباشد، انتظارات کاذب کمتری نیز در میان فعالان می‌تواند شکل بگیرد. در بازار موازی سهام، دلار هم در سامانه نیما و هم در راسته فردوسی (بازار آزاد) وارد کانال‌های بالاتری شد.
در سامانه نیما قیمت این ارز از کانال ۱۵ هزار تومانی گذر کرد و برای اولین بار وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد. رشد قیمت دلار در سامانه نیما می‌تواند انگیزه صادرکنندگان برای عرضه ارز را افزایش دهد و از ورود تقاضای آربیتراژی نیز جلوگیری کند. در خیابان فردوسی نیز معامله‌گران دلار را با قیمت ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان معامله می‌کردند که ۳۰۰ تومان بیشتر از روز پنج‌شنبه بود. روز شنبه در بازار سکه و طلا نیز، سکه طرح جدید مجددا از مرز ۷ میلیون تومانی عبور کرد. بخشی از علت رشد سکه تمام، رکوردزنی طلا در بازارهای جهانی و قرارگرفتن در محدوده هزار و ۷۴۰ دلاری بود. دلایل این تغییر کانال‌ها بررسی شد.
قیمت دلار برای اولین‌بار در سامانه نیما از کانال ۱۵ هزار تومانی عبور کرد و وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد. آخرین قیمت اعلامی دلار در سامانه نیما ۱۶ هزار و ۱۴۸ تومان ثبت شد که ۵۳۱ تومان از قیمت قبلی بیشتر بود. قیمت دلار تنها در سامانه نیما رکوردشکنی نکرد که در بازار آزاد نیز توانست از سد کانال ۱۶ هزار تومانی گذر کند و به کانال ۱۷ هزارتومانی برسد. روز شنبه، قیمت دلار ۳۰۰ تومان بالا رفت و روی عدد ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومانی قرار گرفت.
آخرین‌بار این ارز، روز چهارشنبه در کانال ۱۷ هزار تومان نوسان کرده بود. کانال‌شکنی قیمت در سامانه نیما می‌تواند اتفاق مثبتی تلقی شود؛ زمانی که قیمت دلار در بازار آزاد افزایشی باشد، رشد قیمت این ارز در سامانه نیما کمک می‌کند که فاصله بین این دو نرخ کاهش پیدا کند و امکان آربیتراژ نیز پایین‌تر بیاید.
در کنار این، کاهش شکاف قیمتی، انگیزه عرضه ارز در سامانه نیما را افزایش می‌دهد و تقویت ورودی ارز به سامانه نیما می‌تواند تقاضای بیشتری را پوشش دهد. طبعا هر قدر تقاضای بیشتری در نیما پاسخ داده شود، تقاضای کمتری به سوی بازار آزاد روانه خواهد شد. در واقع می‌توان از کانال افزایش قیمت دلار نیمایی به‌صورت غیرمستقیم نوسانات قیمت دلار در بازار آزاد را نیز بهتر مدیریت کرد.
در کنار کانال‌شکنی دلار نیمایی و دلار در بازار آزاد، دیروز سکه تمام بهار آزادی نیز توانست بار دیگر وارد کانال ۷ میلیونی شود. روز شنبه، فلز گرانبهای داخلی ۲۸۰ هزار تومان رشد کرد و به بهای ۷ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان رسید. حتی عنوان می‌شد که پس از ساعت ۴ بعدازظهر سکه بالای ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هم معامله شده است.
با افزایش قیمت سکه در بازار آزاد، فاصله آن با قیمت سکه تحویل یک روزه در بورس کالا کمتر شد. به گفته فعالان یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب شد فلز گرانبهای داخلی در روز شنبه رکوردشکنی کند، افزایش بهای طلای جهانی در معاملات روز جمعه و صعود آن به محدوده هزار و ۷۴۰ دلاری بود. البته افزایش قیمت دلار نیز در رشد بهای سکه نقش داشت.
کانال‌شکنی بازارها تنها محدود به دلار نیمایی، دلار بازار آزاد و سکه امامی نبود، بلکه دیروز شاخص کل بورس نیز کانال‌شکنی کرد؛ البته شاخص کل بورس برخلاف سایر بازارها که به آنها اشاره شد، کاهشی بود. روز شنبه، شاخص کل بورس در ادامه اصلاح‌های اخیر، روند خود را منفی آغاز کرد و به زیر یک میلیون واحد بازگشت.
چرا افزایش قیمت در نیما می‌تواند اتفاق خوبی باشد؟
به گفته فعالان، افزایش قیمت دلار در سامانه نیما می‌تواند کمک کند که سمت عرضه ارز تقویت شود و از ورود تقاضای آربیتراژی نیز به بازار جلوگیری کند. در واقع این دسته‌ای از فعالان باور دارند، افزایش قیمت دلار در سامانه نیما می‌تواند صادرکنندگان را تشویق کند که ارز خود را عرضه کنند. این در حالی است که عده دیگری باور دارند، افزایش قیمت در سامانه نیما می‌تواند به‌عنوان سیگنالی جهت افزایش قیمت این ارز در بازار آزاد عمل کند.
در مقابل، گروهی دیگر عنوان می‌کنند، حتی اگر چنین مساله‌ای درست باشد، نباید با آن مقابله کرد؛ چراکه پایین ماندن قیمت در سامانه نیما در حالی که ارزش دلار در بازار آزاد بالا رفته است، از یک‌سو رانت ایجاد می‌کند و از سوی دیگر موجب میشود که تقاضا برای خرید ارز ارزان افزایش بیشتری پیدا کند. ورود تقاضای کاذب و آربیتراژی ضرر بیشتری خواهد داشت تا اینکه در مقطع کوتاهی افزایش قیمت ناشی از رشد تقاضا را بپذیریم. به گفته این دسته در صورتی که عرضه ارز در نیما با افزایش قیمت بیشتر شود، می‌تواند قیمت در این سامانه را پایین ببرد و هم زمان این کاهش به‌عنوان سیگنالی به‌عنوان بازار آزاد عمل کند.
علت رشد دلار در بازار آزاد چه بود؟
عده‌ای از فعالان باور دارند بازار آزاد تا حدی مستقل از سامانه نیما عمل می‌کند و تغییرات قیمتی تنها اثرروانی بر یکدیگر دارند. این عده معتقدند افزایش بهای دلار در روز شنبه بیشتر ناشی از گذر دوباره نرخ حواله درهم از کانال ۴ هزار و ۷۰۰ تومانی بود. دیروز حدود ساعت ۴ بعدازظهر درهم حدود ۴ هزار و ۷۴۰ تومان بود.
با این سطح قیمتی، ارزش دلار می‌توانست نزدیک به ۱۷ هزار و ۴۰۰ تومان باشد. عده‌ای از بازیگران ارزی نیز باور داشتند، پس از اینکه قیمت دلار نتوانست به پایین محدوده ۱۶ هزار و ۸۰۰ تومانی برود، معامله‌گران فنی با اطمینان بیشتری خود را در موقعیت خرید قرار دادند و با تصور اینکه قیمت اصلاح خود را تجربه کرده است، زمینه‌ساز رشد کانالی قیمت شدند. البته عده‌ای از فعالان هم باور داشتند، تغییر مسیر شاخص کل بورس و پایین رفتن از مرز یک میلیونی در انتظارات بازیگران بازار ارز موثر واقع شد و خریدهای آنها را افزایش داد.
رشد ۲۸۰ هزار تومانی سکه تمام
در روزی که دلار بار دیگر به کانال ۱۷ هزار تومانی بازگشت، سکه تمام بهار آزادی نیز با قدرت از مرز ۷ میلیون تومانی عبور کرد. روز شنبه، فلز گرانبهای داخلی ۲۸۰ هزار تومان افزایش یافت و به بهای ۷ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان رسید. به گفته فعالان، نقطه مقاومتی بعدی در بازار سکه محدوده ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی است و در صورتی که از آن عبور کند، می‌تواند رشد بیشتری را به ثبت برساند.
برخی از فعالان هم باور داشتند، زمزمه‌های مربوط به بسته‌شدن بازار گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا عامل دیگری بود که موجب شد تقاضا برای خرید سکه در بازار نقدی افزایش پیدا کند. از تاریخ ۲۱ اردیبهشت دامنه نوسانات سکه تمام بهار تحویلی یک روزه به یک درصد محدود شده است.
این موضوع از نگاه برخی فعالان می‌تواند منجر به این مساله شود که تقاضای این گروه به بازار آزاد منتقل شود. با این حال، شاید مهم‌ترین عامل افزایشی در بازار سکه روز شنبه صعودی بود که روز جمعه طلای جهانی تجربه کرد. طلای جهانی روز جمعه روی عدد هزار و ۷۴۲ دلار بسته شد که بیش از ۳۰ دلار بالاتر از نرخی بود که روز پنج‌شنبه سکه‌بازان بازار داخلی معاملات خود را با آن تنظیم کرده بودند. به این ترتیب، بخش زیادی از رشد سکه را می‌توان ناشی از تحریک قیمت طلا در بازارهای جهانی دانست. در کنار این، به‌هرحال رشد قیمت دلار نیز محرک دیگری بود که معامله‌گران سکه از آن برای بالا بردن قیمت‌ها استفاده کردند.
آخرین روز قبل از مجمع و افزایش سرمایه ۴ شرکت دارای صف خرید و فروش در پایان معاملات امروز رخ می دهد
آخرین روز قبل از مجمع و افزایش سرمایه ۴ شرکت دارای صف خرید و فروش ادامه مطلب ...
پیش بینی بورس امروز | محدودیت های بیشتر
با اعمال محدودیت های معاملاتی امروز چه انتظاری از بازار باید داشته باشیم. آیا از هیجان ها کاسته میشود و صف های فروش کوتاه تر میشوند. پیش بینی بورس امروز را حتما از دست ندهید. ادامه مطلب ...
بازار سهام امروز وارد روز دوم سخت هفته میشود. آیا بورس امروز هم موج دیگری از فشارهای فروش را تجربه می کند. آیا از شدت صف های فروش کاسته میشود.
دنیای بورس | درحالی که بازارها در نخستین روز هفته هر کدام مسیر متفاوتی را دنبال کردند که امروز بازار سهام همچنان روز سختی را دنبال می کند. افزایش موج های فشار ناشی از جو روانی موجود در بازار و البته رفتارهای توده ای و هیجانی نشان از آن دارد که بازار امروز را هم با شرایط سختی پشت سر می گذارد. همسو با فشارهای فروش در بورس، بازارهای رقیب در شرایط متفاوتی با نوسان روبه بالایی در حال گرفتن تحرکات جدید هستند. البته از دید ناظران تحرکات شکل گرفته در بازارهای ارز و سکه و یا مسکن پایدار نخواهد بود و چه بسا با توجه به سیل عظیم نقدینگی و جریان پول در سهام با تاکید اراده سیاست گذار بر حمایت از سهام، همچنان خیل عظیم توجه ها به بورس است. با این وصف باید در انتظار ماند که آیا افت ادامه دار شاخص و عقب نشینی شاخص کل از یک میلون واحد ماندنی خواهد بود و این افت تا پایان هفته دوام مییابد یا جریان پول دوباره نقش تعیین کننده خواهد داشت.
عقب‌نشینی بورس از مدار میلیونی
دنیای اقتصاد در گزارش دیگری نوشت: پس از پرسه پنج روزه شاخص کل بورس تهران در محدوده یک میلیون واحدی، روز شنبه این نماگر با ثبت بیشترین افت روزانه از ۲۴ اسفندماه سال گذشته، ضمن عقبگرد ۳۰ کانالی، سطح یک میلیون واحد را ترک گفت. این نماگر روز شنبه در پی بیشترین افت مقداری خود بار دیگر ۶ رقمی شد. مدت‌هاست یکسونگری و تصور بورس همیشه سبز سبب شده تا تحلیل به کل فراموش شود و رفتارهای توده‌ای جای آن را بگیرد. وضعیتی که این بار در مسیر نزولی نمود پیدا کرد و فضای عمومی تالار سهام را احاطه کرد. البته محدودیت‌های ناظر و ضعف سامانه مرکزی معاملات در سفارش‌گیری و اختلال در مسیر ارتباطی بین خریداران و فروشندگان هم منجر به تشدید هیجانات و سنگین شدن صفوف عرضه شد تا مسیر نزولی سهام با سرعت بیشتری ادامه یابد.
عطا و لقای تازه‌واردها
واقعیت این است که به دنبال تداوم روند صعودی شاخص سهام که از سال گذشته آغاز شد، خیل عظیمی از مردم که پیش از این شناختی از ساختار حاکم بر بورس و ارزشیابی سهام نداشتند، با رشد انتشار اخبار بورس درخصوص سودهای نجومی این بازار، تصمیم گرفتند به جمع بورس‌بازان بپیوندند. افرادی که عمدتا با سرمایه‌های خرد خود، اقدام به دریافت کد معاملاتی کردند و به انگیزه کسب سودهای رویایی عازم تالار سهام شدند.
این وضعیت توام با دید کوتاه‌مدت معامله‌گران و انتظار تازه‌واردها برای بورس همیشه سبز سبب غلبه رفتار یکسونگر بر بازار سهام شده است. غلبه این یکسونگری سبب شده تا تحلیل به کل فراموش شود و هیجان جای آن را بگیرد. این بار تاثیر محدودیت‌های همیشگی بازار سهام به ویژه دامنه نوسان قیمت بر شدت هیجانات کاذب معامله‌گران افزود و صف‌های خرید روزهای گذشته را به صف فروش تبدیل کرد.
عادت غلط روزهای هیجانی بورس
موضوعی که در این روزها بیش از گذشته توجه فعالان بازار را به خود جلب می‌کند، رفتارهای گروهی چه در مسیر صعودی و چه در مسیر نزولی است. معامله‌گرانی که با هر تلنگری از صف خرید به صف فروش یا برعکس جابه‌جا میشوند. نگاهی به آمار معاملات روز گذشته حکایت از تشکیل صف فروش حدود ۶ هزار میلیارد تومانی در بیش از ۷۰ درصد از نماد فعال در بورس تهران داشت که از این میزان ۵۲۵ میلیارد تومان مازاد عرضه در نمادهای تازه‌وارد «شستا» شکل گرفت. موضوعی که به وضوح نشان از تشدید رفتارهای هیجانی دارد.
«شستا» هفته گذشته که پس از افشای اطلاعات بااهمیت بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی شده بود، با سفارش‌های خرید و فروش در محدوده ۱۰۰ درصد بیش از قیمت قبل از توقف همراه شده بود که البته به دلیل حجم پایین مورد تایید ناظر قرار گرفت. همین نماد اما با ورود شاخص سهام به محدوده منفی با مازاد عرضه مواجه شده است. رفتارهایی که علاوه بر نبود سواد مالی، به محدودیت‌های فعلی حاکم بر بازار سهام بازمی‌گردد.
در گزارش «نخستین التهاب بورس ۹۹» نیز تاکید شد با رنگ باختن تحلیل، عنان فضا در هفته‌های اخیر به دست احساسات و عواطف سرمایه‌گذاران سپرده شده است. تا جایی‌که در موج صعودی با غلبه ترکیبی از طمع و خوش‌بینی زیاد، نقدینگی فزاینده‌ای به سمت بازار سهام روانه شد و حال در فضایی معکوس، ترس و واهمه از تداوم ریزش قیمت سهام، شرایط را به گونه‌ای دیگر رقم زده و صف‌های فروش را سنگین کرده است.
رفتار گروهی سرمایه‌گذاران چه در دوره‌های صعودی و چه در زمان افت بازارها، یکی از الگوهایی است که بیشتر در بازارهای نوظهور و در حال توسعه دیده میشود. در بورس تهران نیز وجود صف‌های قابل توجه خرید و فروش سهام، معکوس شدن روند آنها در روزهای معاملاتی بعد، تاثیرپذیری شدید از تحولات سیاسی و اقتصادی و همچنین خروج سریع آنها از بازار در هنگام کاهش شاخص بورس، شواهدی از بروز رفتار گروهی در بورس اوراق بهادار تهران است.
محدودیت نوسان قیمت یکی از مواردی است که نمونه‌ای از آن در بورس‌های جهانی دیده نمی‌شود. محدودیتی که علاوه بر تشدید هیجان بورس‌بازان چه در مسیر صعودی و چه نزولی، نقدشوندگی بازار را نیز مورد تهدید قرار داده است. این در حالی است که بازار سهام نیازمند افزایش عمق است تا اسیر رفتارهای توده‌ای نشود.
به‌صورت سنتی وقتی بازار سهام در دوره‌هایی وارد یک روند نزولی پرشتاب میشود، بازیگران حقوقی در سمت خرید سهام حضور پررنگ‌تری از خود نشان می‌دهند. هر چند دیروز خالص تغییر مالکیت سهام در مسیر حقیقی به حقوقی بود اما در مجموع این دسته از معامله‌گران نقش فعالی را در این روزها ایفا نمی‌کنند.
البته نمی‌توان به رفتار معامله‌گران حقوقی خرده گرفت چرا که طبیعتا این گروه از سهامداران نیز باید در مسیر منافع خود حرکت کنند اما این انتظار می‌رود که این روزها برای افزایش نقدشوندگی سهام شاهد حضور فعال‌تر حقوقی‌ها در جریان دادوستدها باشیم.
معضل پایدار هسته
ضعف هسته معاملاتی با افزایش تعداد معاملات سهام حال و روز به مراتب نامساعدتری نسبت به گذشته دارد و فغان فعالان بازار را بلند کرده است. در این شرایط هر سامانه‌ای قیمت مختص به خود را نشان می‌دهد و سهامداران را سرگردان کرده است. این ضعف سامانه معاملاتی، نقدشوندگی بازار سهام را نیز هدف قرار داده که در بلندمدت می‌تواند تبعات جبران‌ناپذیری داشته باشد. جالب اینکه مقام سیاست‌گذار راهی جز رفع موقت و ناقص مشکلات سامانه با تقسیم معاملات در سه بازه زمانی پیدا نکرده تا از بار سنگین حاکم بر دوش سامانه معاملاتی بکاهد.
ساعت عادی معاملات یعنی ۹ صبح تا ۱۲:۳۰ ظهر سهامی که روند معمول خود را طی می‌کنند معامله میشوند. در فاز دوم نوبت به سهام تازه‌وارد و بعضا برخی نمادهای خاص بازار می‌رسد که مبادا به سبب افزایش میزان سفارش‌گیری، توان سامانه را تحلیل برند. از این رو دادوستد سهم‌های مذکور به بعد از ساعت رسمی بازار سهام یعنی ۱۲:۳۰ موکول شده و عموما تا ساعت ۱۳:۳۰ ادامه پیدا می‌کند.
فاز سوم به مثابه وقت اضافه به سهامی اختصاص پیدا می‌کند که از نظر ناظر بازار شرایط نرمالی ندارند. دیروز نماد معاملاتی شرکت ایران خودرو پس از غیبت دو ماهه وارد فاز سوم بازار شد و به تنهایی مورد دادوستد قرار گرفت. «خودرو» دیروز در بازگشایی خود رشد ۱۰۰ درصدی را تجربه کرد. از این رو معاملات سه‌پرده‌ای و ناهمزمانی معاملات کل بازار عملا بازار را چند شقه کرده است. به بیان دیگر، اختلاف زمانی انجام معاملات نقدشوندگی که مهم‌ترین مزیت بورس به‌شمار می‌رود را کاهش داده است.
خودنمایی حقوقی‌ها یا خروج حقیقی‌ها؟
دیروز همزمان با اصلاح حدود ۳ درصدی شاخص سهام، این سهامداران حقوقی بودند که در سمت خرید سهام فعال شدند و خالص تغییر مالکیت سهام به ارزش ۱۴۲ میلیارد تومان در مسیر حقیقی به حقوقی بود. در میان ۳۸ صنعت فعال بورسی نیز دیروز بیشترین خالص خرید بازیگران حقوقی در سهام زیرمجموعه گروه محصولات شیمیایی رقم خورد. به این ترتیب دیروز ۸۵ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد.
پس از آن نیز خودرویی‌ها شاهد خالص تغییر مالکیت ۶۶ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومانی در مسیر حقیقی به حقوقی بودند. پالایشی‌ها نیز دیروز مورد توجه معامله‌گران عمده بازار قرار گرفتند و خالص خرید ۵۵ میلیارد تومانی را رقم زدند. در میان شرکت‌های بورسی نیز نماد معاملاتی شرکت آهنگری تراکتورسازی ایران در اولویت خرید معامله‌گران عمده قرار گرفت.
دیروز ۳۲ میلیون سهم «خاهن» به ارزش ۶۸ میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان در سمت حقیقی به حقوقی جابه‌جا شد. «شپنا» نیز دیروز مورد توجه بازیگران حقوقی بازار قرار گرفت. در این نماد معاملاتی روز گذشته بیش از ۴۵ میلیون و ۳۵۰ هزار سهم به ارزش ۵۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان از سبد سهام معامله‌گران خرد به پرتفوی حقوقی‌ها افزوده شد.
«خبهمن» نیز در این روز با خالص خرید حدود ۵۴ میلیارد تومانی به سمت حقوقی‌ها همراه شد. در آن‌سوی بازار اما این نمادهای زیرمجموعه گروه بیمه بورس تهران بودند که مورد توجه معامله‌گران خرد بازار قرار گرفتند. بیمه‌ای‌ها در این روز شاهد جابه‌جایی حدود ۶۰ میلیارد و ۱۰۰ میلیون تومان نقدینگی در مسیر حقوقی به حقیقی بودند. همچنین دیروز در گروه سرمایه‌گذاری، ۵۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان به سبد سهام حقیقی‌ها افزوده شد. انبوه‌سازان نیز دیروز با خالص خرید ۳۸ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومانی معامله‌گران خرد بازار همراه شدند.
روز تغییر کانال در بازارها
دنیای اقتصاد در گزارشی نوشت: نخستین روز هفته، روز تغییر کانال بازارهای مختلف بود. در بازار سهام که به نام تالار حافظ شهره شده است، شاخص کل بورس از کانال یک میلیونی پایین رفت. برخی کارشناسان باور داشتند، تغییر کانال بورس به واسطه تعدیل هیجانات رخ داد و هر چقدر تلاطم بازار سهام کاهش پیدا کند، نقش تحلیل در انجام معاملات می‌تواند پررنگ‌تر شود. زمانی که شاخص کل بورس به‌طور مستمر افزایشی نباشد، انتظارات کاذب کمتری نیز در میان فعالان می‌تواند شکل بگیرد. در بازار موازی سهام، دلار هم در سامانه نیما و هم در راسته فردوسی (بازار آزاد) وارد کانال‌های بالاتری شد.
در سامانه نیما قیمت این ارز از کانال ۱۵ هزار تومانی گذر کرد و برای اولین بار وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد. رشد قیمت دلار در سامانه نیما می‌تواند انگیزه صادرکنندگان برای عرضه ارز را افزایش دهد و از ورود تقاضای آربیتراژی نیز جلوگیری کند. در خیابان فردوسی نیز معامله‌گران دلار را با قیمت ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومان معامله می‌کردند که ۳۰۰ تومان بیشتر از روز پنج‌شنبه بود. روز شنبه در بازار سکه و طلا نیز، سکه طرح جدید مجددا از مرز ۷ میلیون تومانی عبور کرد. بخشی از علت رشد سکه تمام، رکوردزنی طلا در بازارهای جهانی و قرارگرفتن در محدوده هزار و ۷۴۰ دلاری بود. دلایل این تغییر کانال‌ها بررسی شد.
قیمت دلار برای اولین‌بار در سامانه نیما از کانال ۱۵ هزار تومانی عبور کرد و وارد کانال ۱۶ هزار تومانی شد. آخرین قیمت اعلامی دلار در سامانه نیما ۱۶ هزار و ۱۴۸ تومان ثبت شد که ۵۳۱ تومان از قیمت قبلی بیشتر بود. قیمت دلار تنها در سامانه نیما رکوردشکنی نکرد که در بازار آزاد نیز توانست از سد کانال ۱۶ هزار تومانی گذر کند و به کانال ۱۷ هزارتومانی برسد. روز شنبه، قیمت دلار ۳۰۰ تومان بالا رفت و روی عدد ۱۷ هزار و ۲۰۰ تومانی قرار گرفت.
آخرین‌بار این ارز، روز چهارشنبه در کانال ۱۷ هزار تومان نوسان کرده بود. کانال‌شکنی قیمت در سامانه نیما می‌تواند اتفاق مثبتی تلقی شود؛ زمانی که قیمت دلار در بازار آزاد افزایشی باشد، رشد قیمت این ارز در سامانه نیما کمک می‌کند که فاصله بین این دو نرخ کاهش پیدا کند و امکان آربیتراژ نیز پایین‌تر بیاید.
در کنار این، کاهش شکاف قیمتی، انگیزه عرضه ارز در سامانه نیما را افزایش می‌دهد و تقویت ورودی ارز به سامانه نیما می‌تواند تقاضای بیشتری را پوشش دهد. طبعا هر قدر تقاضای بیشتری در نیما پاسخ داده شود، تقاضای کمتری به سوی بازار آزاد روانه خواهد شد. در واقع می‌توان از کانال افزایش قیمت دلار نیمایی به‌صورت غیرمستقیم نوسانات قیمت دلار در بازار آزاد را نیز بهتر مدیریت کرد.
در کنار کانال‌شکنی دلار نیمایی و دلار در بازار آزاد، دیروز سکه تمام بهار آزادی نیز توانست بار دیگر وارد کانال ۷ میلیونی شود. روز شنبه، فلز گرانبهای داخلی ۲۸۰ هزار تومان رشد کرد و به بهای ۷ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان رسید. حتی عنوان می‌شد که پس از ساعت ۴ بعدازظهر سکه بالای ۷ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هم معامله شده است.
با افزایش قیمت سکه در بازار آزاد، فاصله آن با قیمت سکه تحویل یک روزه در بورس کالا کمتر شد. به گفته فعالان یکی از مهم‌ترین عواملی که موجب شد فلز گرانبهای داخلی در روز شنبه رکوردشکنی کند، افزایش بهای طلای جهانی در معاملات روز جمعه و صعود آن به محدوده هزار و ۷۴۰ دلاری بود. البته افزایش قیمت دلار نیز در رشد بهای سکه نقش داشت.
کانال‌شکنی بازارها تنها محدود به دلار نیمایی، دلار بازار آزاد و سکه امامی نبود، بلکه دیروز شاخص کل بورس نیز کانال‌شکنی کرد؛ البته شاخص کل بورس برخلاف سایر بازارها که به آنها اشاره شد، کاهشی بود. روز شنبه، شاخص کل بورس در ادامه اصلاح‌های اخیر، روند خود را منفی آغاز کرد و به زیر یک میلیون واحد بازگشت.
چرا افزایش قیمت در نیما می‌تواند اتفاق خوبی باشد؟
به گفته فعالان، افزایش قیمت دلار در سامانه نیما می‌تواند کمک کند که سمت عرضه ارز تقویت شود و از ورود تقاضای آربیتراژی نیز به بازار جلوگیری کند. در واقع این دسته‌ای از فعالان باور دارند، افزایش قیمت دلار در سامانه نیما می‌تواند صادرکنندگان را تشویق کند که ارز خود را عرضه کنند. این در حالی است که عده دیگری باور دارند، افزایش قیمت در سامانه نیما می‌تواند به‌عنوان سیگنالی جهت افزایش قیمت این ارز در بازار آزاد عمل کند.
در مقابل، گروهی دیگر عنوان می‌کنند، حتی اگر چنین مساله‌ای درست باشد، نباید با آن مقابله کرد؛ چراکه پایین ماندن قیمت در سامانه نیما در حالی که ارزش دلار در بازار آزاد بالا رفته است، از یک‌سو رانت ایجاد می‌کند و از سوی دیگر موجب میشود که تقاضا برای خرید ارز ارزان افزایش بیشتری پیدا کند. ورود تقاضای کاذب و آربیتراژی ضرر بیشتری خواهد داشت تا اینکه در مقطع کوتاهی افزایش قیمت ناشی از رشد تقاضا را بپذیریم. به گفته این دسته در صورتی که عرضه ارز در نیما با افزایش قیمت بیشتر شود، می‌تواند قیمت در این سامانه را پایین ببرد و هم زمان این کاهش به‌عنوان سیگنالی به‌عنوان بازار آزاد عمل کند.
علت رشد دلار در بازار آزاد چه بود؟
عده‌ای از فعالان باور دارند بازار آزاد تا حدی مستقل از سامانه نیما عمل می‌کند و تغییرات قیمتی تنها اثرروانی بر یکدیگر دارند. این عده معتقدند افزایش بهای دلار در روز شنبه بیشتر ناشی از گذر دوباره نرخ حواله درهم از کانال ۴ هزار و ۷۰۰ تومانی بود. دیروز حدود ساعت ۴ بعدازظهر درهم حدود ۴ هزار و ۷۴۰ تومان بود.
با این سطح قیمتی، ارزش دلار می‌توانست نزدیک به ۱۷ هزار و ۴۰۰ تومان باشد. عده‌ای از بازیگران ارزی نیز باور داشتند، پس از اینکه قیمت دلار نتوانست به پایین محدوده ۱۶ هزار و ۸۰۰ تومانی برود، معامله‌گران فنی با اطمینان بیشتری خود را در موقعیت خرید قرار دادند و با تصور اینکه قیمت اصلاح خود را تجربه کرده است، زمینه‌ساز رشد کانالی قیمت شدند. البته عده‌ای از فعالان هم باور داشتند، تغییر مسیر شاخص کل بورس و پایین رفتن از مرز یک میلیونی در انتظارات بازیگران بازار ارز موثر واقع شد و خریدهای آنها را افزایش داد.
رشد ۲۸۰ هزار تومانی سکه تمام
در روزی که دلار بار دیگر به کانال ۱۷ هزار تومانی بازگشت، سکه تمام بهار آزادی نیز با قدرت از مرز ۷ میلیون تومانی عبور کرد. روز شنبه، فلز گرانبهای داخلی ۲۸۰ هزار تومان افزایش یافت و به بهای ۷ میلیون و ۲۲۰ هزار تومان رسید. به گفته فعالان، نقطه مقاومتی بعدی در بازار سکه محدوده ۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تومانی است و در صورتی که از آن عبور کند، می‌تواند رشد بیشتری را به ثبت برساند.
برخی از فعالان هم باور داشتند، زمزمه‌های مربوط به بسته‌شدن بازار گواهی سپرده سکه طلا در بورس کالا عامل دیگری بود که موجب شد تقاضا برای خرید سکه در بازار نقدی افزایش پیدا کند. از تاریخ ۲۱ اردیبهشت دامنه نوسانات سکه تمام بهار تحویلی یک روزه به یک درصد محدود شده است.
این موضوع از نگاه برخی فعالان می‌تواند منجر به این مساله شود که تقاضای این گروه به بازار آزاد منتقل شود. با این حال، شاید مهم‌ترین عامل افزایشی در بازار سکه روز شنبه صعودی بود که روز جمعه طلای جهانی تجربه کرد. طلای جهانی روز جمعه روی عدد هزار و ۷۴۲ دلار بسته شد که بیش از ۳۰ دلار بالاتر از نرخی بود که روز پنج‌شنبه سکه‌بازان بازار داخلی معاملات خود را با آن تنظیم کرده بودند. به این ترتیب، بخش زیادی از رشد سکه را می‌توان ناشی از تحریک قیمت طلا در بازارهای جهانی دانست. در کنار این، به‌هرحال رشد قیمت دلار نیز محرک دیگری بود که معامله‌گران سکه از آن برای بالا بردن قیمت‌ها استفاده کردند.
آخرین روز قبل از مجمع و افزایش سرمایه ۴ شرکت دارای صف خرید و فروش در پایان معاملات امروز رخ می دهد
آخرین روز قبل از مجمع و افزایش سرمایه ۴ شرکت دارای صف خرید و فروش ادامه مطلب ...
پیش بینی بورس امروز | محدودیت های بیشتر
با اعمال محدودیت های معاملاتی امروز چه انتظاری از بازار باید داشته باشیم. آیا از هیجان ها کاسته میشود و صف های فروش کوتاه تر میشوند. پیش بینی بورس امروز را حتما از دست ندهید. ادامه مطلب ...